ជាទូទៅការសិក្សានៅមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិគេសំគាល់ឃើញថាក្នុងមួយបន្ទប់នៃថ្នាក់ថ្នាក់រៀននីមួយៗនោះ គឺចំនួនសិស្សប្រុសច្រើនជាងចំនួនសិស្សស្រី។ នៅពេលប្រឡងសញ្ញាបត្របាក់ឌុបក៏គេដឹងថា បេក្ខជនជាសិស្សប្រុសនោះមានច្រើនជាងបេក្ខនារី។ ប៉ុន្តែនៅពេលប្រកាសលទ្ធផលគេបានដឹងថា សិស្សស្រីប្រឡងជាប់ច្រើនជាងសិស្សប្រុសទៅវិញ។ នេះគឺជាការកត់សំគាល់នៅមណ្ឌលប្រឡងវិទ្យាល័យហ៊ុន សែន កំពង់កន្ទួតស្រុកកណ្តាលស្ទឹងខេត្តកណ្តាល។ តើមកពីបញ្ហាអ្វី?
វាជាព័ត៌មានមួយជ្រុងតូចមែនតែគួរឲ្យក្រុមអ្នកវិភាគពីបញ្ហានេះមានការចាប់អារម្មណ៍នៅក្រោយពេលប្រកាសលទ្ធផលកាលពីវេលារសៀលថ្ងៃសុក្រទី២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤ កន្លងមកនេះ។ ជាពិសេសព័ត៌មាននេះយើងបានទទួលផ្ទាល់ពីសិស្សស្រីដែលបានប្រឡងជាប់ហើយដែលសិស្សនោះជាអតីតសិស្សថ្នាក់ទី១២នៃវិទ្យាល័យព្រែកស្លែងក្នុងស្រុកកណ្តាលស្ទឹង។ នាងបានបន្តឲ្យដឹងទៀតថា សិស្សថ្នាក់ទី១២នៃវិទ្យាល័យព្រែកស្លែងទាំងអស់មានចំនួនជាង២០០នាក់ដែលបានទៅប្រឡងបាក់ឌុបនៅមណ្ឌលប្រឡងវិទ្យាល័យហ៊ុន សែន កំពង់កន្ទួត។ ប៉ុន្តែសម្រាប់សិស្សក្នុងមណ្ឌលនេះបានប្រឡងជាប់ប្រហែល៥០នាក់ដែលក្នុងនោះសិស្សវិទ្យាល័យព្រែកស្លែងប្រឡងជាប់បានប្រហែលជាង២០នាប៉ុណ្ណោះ គឺក្នុងនោះភាគច្រើនលើសលប់ជាសិស្សស្រី។
យោងតាមព័ត៌មាននេះគេអាចធ្វើការសន្និដ្ឋានជាទូទៅថា សិស្សស្រីប្រឡងជាប់ច្រើនជាងសិស្សប្រុស។ បញ្ហានេះហើយដែលបណ្តាលឲ្យមជ្ឈដ្ឋានអ្នកវិភាគបន្តស្វែងយល់និងរិះរកមូលហេតុថាហេតុអ្វីបានជាសិស្សស្រីប្រឡងជាប់ច្រើនជាងសិស្សប្រុស? ហេតុអ្វីបានជាសិស្សប្រុសប្រឡងធ្លាក់ច្រើនជាងសិស្សស្រី?
ហេតុផលទី១គេឆ្លើយថា ដោយសារចំនួនសិស្សប្រុសច្រើនជាងសិស្សស្រីតាមថ្នាក់រៀននៃថ្នាក់ទី១២នោះទើបចំនួនសិស្សប្រុសបានធ្លាក់ច្រើនជាងសិស្សស្រី។ ទន្ទឹមនេះដែរក៏គេសួរបន្តទៅទៀតថា បើសិស្សស្រីមានចំនួនតិចជាងសិស្សប្រុសនោះគេទទួលស្គាល់ហើយ តែហេតុអ្វីបានជាសិស្សស្រីប្រឡងជាប់ច្រើនជាងសិស្សប្រុស?
ចំពោះហេតុផលនៃការប្រឡងឆ្នាំនេះមានការតឹងតែងផ្នែកខាងវិន័យ និងមានសណ្តាប់ធ្នាប់ល្អច្បាស់លាស់ត្រឹមត្រូវជាទូទៅជាងបណ្តាឆ្នាំមុនៗមែន ប៉ុន្តែត្រង់ចំណុចនៃសិស្សស្រីប្រឡងជាប់ច្រើនជាងសិស្សប្រុសនេះវាជាគន្លឹះសម្រាប់ពិចារណារបស់មាតាបិតា និងគ្រូបង្រៀនដើម្បីបានធ្វើការណែនាំដល់កូនចៅ និងសិស្សនូវការសិក្សាឆ្នាំក្រោយៗទៀត ឬសម្រាប់ការប្រឡងលើកក្រោយទៀតដោយទុកជាបទពិសោធន៍ដើម្បីឲ្យចំនួនសិស្សប្រុសនិងសិស្សស្រីមានការសមាមាត្រនឹងគ្នាក្នុងការប្រឡងជាប់។
ក្នុងការបង្ហាញហេតុផលដែលគួរយកជាការបាននោះគឺកន្លងមកសិស្សស្រីខំប្រឹងរៀនជាងសិស្សប្រុស។ ការពិតវាមិនខុសពីសុភាសិតបុរាណពោលថា "ចេះមកពីរៀនមានមកពីរក" នោះឡើយ។ មជ្ឈដ្ឋានទូទៅបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងទៀតថា សិស្សស្រីមិនសូវដើរលេងដូចសិស្សប្រុសនោះទេ។ ជាពិសេសសិស្សស្រីបានគោរពតាមពាក្យទូន្មានប្រៀនប្រដៅពីមាតាបិតាពីគ្រូនិងសាស្ត្រាចារ្យបានដិតដល់។ លើសពីនេះទៅទៀតសិស្សស្រីច្រើនមានចរិតឧស្សាហ៍ព្យាយាមរៀនសូត្រទាំងរៀនតាមសាលា ទាំងឆ្លៀតរៀនគួរនិងប្រឹងប្រែងរៀននៅផ្ទះពេលទំនេរដូចជាពេលយប់ជាដើម។
ដោយឡែកសម្រាប់សិស្សប្រុសគេយល់ថា មានសេរីភាពក្នុងការសប្បាយឬគេហៅថា ជើងវែងហក់លោតធ្វើឲ្យអារម្មណ៍រាយមាយច្រើនដែលបណ្តាលឲ្យភ្លេចខ្លួនពីការសិក្សាគឺភ្លេចៗត្រចៀកមួយភ្លែតសោះដល់ពេលប្រឡងទៅហើយដោយគេដឹងខ្លួនយ៉ាងច្បាស់ថា ខ្លួនគេពុំមានសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើចម្លើយឬលំហាត់ក្នុងការប្រឡងបានទេ។
សរុបមកគេតែងយល់ថា ខួរក្បាលមនុស្សស្រីក៏មិនលើសខ្វះពីខួរក្បាលមនុស្សប្រុសដែរគឺបញ្ហាសំខាន់នៅលើការខំប្រឹងរៀនសូត្រនោះទេ ទើបធ្វើឲ្យខ្លួនក្លាយជាសិស្សមានគុណភាពនិងមានសមត្ថភាពក្នុងការប្រឡងជាប់ជាស្ថាពរ។ នៅពេលដែលឃើញគេជាប់ហើយយើងធ្លាក់នោះទើបដឹងនូវតម្លៃដោយការឃ្លាតឆ្ងាយពីគ្នាដូចមេឃនិងដី។ នេះហើយជារឿងភ្ញាក់ខ្លួនថា ត្រូវតែតស៊ូខំរៀនកុំឲ្យចាញ់ស្រី៕