Monday, August 25, 2014

ប្រវត្តិ​ជំងឺ​បុរាណ​ដែល​ផ្ដាច់​ជីវិត​មនុស្ស​រាប់​រយ​លាន​នាក់​កន្លង​មក​ហើយ

M25-08-14-t-full
កន្លង​មក​នេះ​យើងខ្ញុំ​បាន​ជម្រាប​ជូន​រួច​មក​ហើយ​នូវ​ប្រភេទ​វីរុស​ថ្មីៗ​ដែល​សាហាវ​បំផុត​រាប់​ចាប់តាំង​ពី​វីរុស SARS, វីរុសH5N1, វីរុស Ebola ជាដើម។ នៅ​ពេល​នេះ​ប្រភេទ​ជំងឺ​ដែល​មាន​អាយុកាល​ខ្លះ​រាប់ពាន់​ឆ្នាំ​កន្លង​មក​ហើយៗ​ខ្លះ​ទៀត​ធ្លាប់​មាន​ប្រវត្តិ​ជាច្រើន​រយ​ឆ្នាំ​ក៏​សុទ្ធ​តែ​ជា​ប្រភេទ​ជំងឺ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែល​បាន​ផ្តាច់​ជីវិត​មនុស្ស​រាប់​រយ​លាន​នាក់​មក​ហើយ​បើ​យើង​ប្រមើល​មើល​ទៅតាម​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​ពិភពលោក​ពេល​ដែល​ជំងឺ​ទាំងនោះ​នៅ​តែ​មាន​វត្តមាន​ជា​ដដែល​លើ​ភព​ផែនដី​នៃ​យើង​នេះ។
ជំងឺគ្រុនចាញ់​ត្រូវ​បាន​គេ​រក​ឃើញ​កាលពី​ឆ្នាំ​១៥៥០​មុន​គ្រិស្តសករាជ​នៅ​ប្រទេស​អេហ្សីប​បុរាណ​និង​ប្រមាណ​ជា​ឆ្នាំ​៤១៣​មុន​គ្រិស្តសករាជ​នៅ​ប្រទេស​ក្រិក​បុរាណ
យោង​តាម​ការ​ឲ្យ​ដឹង​ពី​មជ្ឈដ្ឋាន CDC ជំងឺគ្រុនចាញ់​ត្រូវ​បាន​កត់ត្រា​ទុក​ដោយមាន​រយៈពេល​ជាង​៤០០០​ឆ្នាំ​កន្លង​មក​ហើយ។ គ្រុនចាញ់​ជា​ជំងឺឆ្លង​មួយ​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​បណ្តាល​មក​ពី​​ប៉ារ៉ា​ស៊ីត​ម្យ៉ាង​​​ហៅថា Plasmodium Parasites តាមរយៈ​ប្រភេទ​សត្វ​មូស​ Annopheles mosquitos ដែល​មក​បឺត​ឈាម​មនុស្ស​ប្រសិនបើ​មិន​ព្យាបាល​ក្នុងអំឡុងពេល​២៤​ម៉ោង​​ទេ​នោះ​ជំងឺ​អាច​វិវត្តន៍​ទៅកាន់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ហើយ​ដែល​អាច​បណ្ដាល​ឲ្យ​បាត់បង់​ជីវិត​បាន។ បើ​តាម​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ដោយ​អង្គការ WHOគ្រុនចាញ់​អាច​កើតមាន​ដល់​ទៅ​២០៧​លាន​ករណី ហើយ​អាច​បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់​ដល់​៦២៧០០០​ករណី ភាគច្រើន​កុមារ​អាហ្វ្រិក​នៅ​ឆ្នាំ​២០១២​។ មនុស្ស​ប្រមាណ​៣,៥​កោដិ​នាក់​ពី​១៦៧​ប្រទេស​លើ​ភពផែនដី​ស្ថិតនៅ​ចំពោះ​ការ​ប្រឈម​នឹង​ជំងឺគ្រុនចាញ់​នេះ។
ជំងឺ​គ្រុនពោះវៀន (Typhoid Fever) រកឃើញ​តាំងពី​ប្រមាណ​ឆ្នាំ​៤៣០-៤២៤​មុន​គ្រិស្តសករាជ​នៅលើ​ទឹកដី​ក្រិក​បុរាណ
ជំងឺ​គ្រុនពោះវៀន​ជា​ជំងឺ​មួយ​ដ៏​ធ្ងន់​និង​ឈានដល់​សក្តានុពល​បណ្តាល​មកពី​ប្រភេទ​បាក់តេរី The bacterium Salmonella Typhi។ ប្រភេទ​បាក់តេរី​ម្យ៉ាង​នេះ​វា​រស់​នៅតែ​ក្នុង​រូប​កាយ​របស់​មនុស្ស​តែប៉ុណ្ណោះ។ មនុស្ស​ដែល​កើតមាន​ជំងឺ​គ្រុនពោះវៀន​នេះ​មាន​ប្រភេទ​បាក់តេរី​នៅក្នុង​ឈាម​របស់គេ​តែម្តង​រួម​ទាំង​នៅ​ក្នុង​ពោះវៀន។ ការ​ចម្លង​ជំងឺ​ក៏ដូចជា​បាក់តេរី​កកើត​មាន​តាម​លាមក។
មនុស្ស​ម្នាក់​ដែល​ងាយ​ឆ្លង​ជំងឺ​គ្រុនពោះវៀន​នេះ​គឺ​អាស្រ័យ​ទៅ​ដោយ​ការ​ផឹក​ទឹក បរិភោគ​អាហារ​ដែល​មាន​ផ្ទុក​ទៅ​ដោយ​បាក់តេរី Salmonella Typhi។ នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​តាម​ការ​ប៉ាន់​ប្រមាណ​មាន​៥៧០០០​ករណី​នៃ​ការ​កើត​ជំងឺ​គ្រុនពោះវៀន​នេះ​ជាប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដែល​ភាគច្រើន​ជា​អ្នក​ធ្វើដំណើរ​ ការ​ប៉ាន់​ប្រមាណ​មួយ​មាន​ដល់​ទៅ​២១​លាន​ករណី​នៃ​ការ​កើត​ជំងឺ​គ្រុនពោះវៀន​នេះ​និង​មាន​អ្នកស្លាប់​ដល់​ទៅ​២០០០០០​នាក់​នៅ​ទូទាំង​សកលលោក។
ជំងឺ​អាសន្នរោគ​(Cholera) រក​ឃើញ​នៅ​ឆ្នាំ​១៥៦៣-១៨៧០
ជំងឺ​អាសន្នរោគ (Cholera) នេះ​គឺជា​ការ​ចម្លង “an acute intestinal infection” ដែល​បណ្ដាល​មក​ពី “Vibrio cholers”។ ជំងឺ​ប្រភេទ​នេះ​វា​បង្ក​ជា​ជំងឺ​ឡើង​ចាប់តាំង​ពី​រយៈពេល​តិច​ជាង​១​ថ្ងៃ​រហូតដល់​៥​ថ្ងៃ​ហើយ​បណ្ដាល​ឲ្យ​រង​ការឈឺចាប់​ជា​ខ្លាំង​រាករូស​ហូរ​មក​តែ​ទឹក​ដែល​បណ្ដាល​ឲ្យ​បាត់បង់​ជាតិ​ទឹក​ពី​ក្នុង​ខ្លួន​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​នឹង​បាត់​បង់ជីវិត​ប្រសិនបើ​ការ​ព្យាបាល​ធ្វើឡើង​មិន​ចំ​គោលដៅ​ឬ​មិន​បាន​ទទួល​ការ​ព្យាបាល។
អង្គការ WHO និយាយ​ថា ជា​រៀងរាល់​ឆ្នាំ​មាន​ប្រមាណ​ពី​៣​ទៅ​៥​លាន​ករណី​នៃ​ការ​កើត​អាសន្នរោគ​ហើយ​មាន​ពី​១00000-00000​នាក់​ស្លាប់​ដោយសារ​អាសន្នរោគ៕